Dziecko pięcioletnie jest bardzo aktywne, zarówno w sferze poznawczej, fizycznej jak i emocjonalno-społecznej. Jest niesłychanie energiczne, towarzyskie i chętne do współpracy. Mama wciąż pozostaje w centrum jego wszechświata. Dlatego rozstania z mamą  nadal mogą być dla niego przeżyciem.

Ciekawość świata

Pięć lat to wiek, kiedy dziecko z reguły jest stabilne emocjonalnie, choć wciąż nie bardzo rozumie, że inni mogą reagować na daną sytuację inaczej niż ono. Pięciolatek jest chłonny i ciekawy świata, dlatego zadaje mnóstwo pytań, zaczyna interesować się wieloma sprawami. Codziennie zadaje mnóstwo zagadek i pytań: Dlaczego? Kiedy? Po co?

Samodzielność pięciolatka

Pięciolatek jest samodzielny - umie się rozebrać i ubrać, zapnie sam guziki i rozepnie suwak. Jest samodzielny w toalecie.  Sprawnie posługuje się łyżką i widelcem, używa też noża, choć jeszcze może mieć kłopoty z krojeniem jedzenia.

Dlatego warto wysiłki i starania dziecka dostrzegać i zachęcać do samoobsługi, nie wyręczać i nie podcinać tym samym skrzydeł. Dziecko uwielbia zdobywać i testować swoje nowo nabyte umiejętności. Pięciolatek rozumie stawiane mu wymagania i stara się im sprostać. Lubi też pochwały i słowa uznania. Warto to wykorzystać.

Potrzeba ruchu

Dziecko jest bardzo sprawne fizycznie i nieustannie pozostaje w ruchu: biega, skacze, kuca, nawet podczas rysowania czy innych statycznych zajęć wciąż się rusza. Ponieważ pięciolatek ma ogromną potrzebę bycia aktywnym, uwielbia zdobywać i testować swoje nowo nabyte umiejętności. Jest to dobry czas, by zapisać dziecko na zajęcia, które zapewnią mu ruch i swobodę.  Na pewno spodoba mu się jazda na rowerze, hulajnodze czy rolkach. Zachęcajmy dziecko do aktywności sportowej, do pokonywania swoich słabości, do „wspinania się wyżej i skakania dalej” – wpłynie to nie tylko na rozwój fizyczny (rozwój kośćca oraz mięśni), ale także emocjonalny, intelektualny i społeczny.

Coraz lepiej rozumie emocje

Dziecko ma jeszcze kłopot z myśleniem abstrakcyjnym.  Dla niego liczą się konkrety – jeśli czegoś nie widać, nie istnieje.

Wprawdzie coraz lepiej rozumie emocje i doskonali się w zakresie ich regulowania,  wciąż jeszcze nie radzi sobie z nimi dość dobrze i okazuje je w sposób gwałtowny. Jest dość ekspresyjne. Podczas jednej zabawy może być uśmiechnięte i zadowolone, po czym obrazić się, znów się zainteresować, do zabawy powrócić i tak w kółko.

Podsumowanie: Rozwój społeczny, emocjonalny, motoryczny i intelektualny

Rozwój społeczny i emocjonalny

• Stabilniejszy emocjonalnie
• Przyjacielski
• Związany emocjonalnie z mamą
• Chętny do współpracy
• Posłuszny
• Samodzielnie wymyśla zabawy
• Chętnie bawi się z dziećmi
• Bywa nieśmiały
• Lubi się popisywać siłą, zręcznością
• Zaczyna się wstydzić „nie patrzcie, kiedy się rozbieram” 
• Lepiej panuje nad swoim zachowaniem
• Zależy mu na uznaniu dorosłych
• Pokazuje uczucia
• Stara się zrealizować cel, który sobie postawił, np.: zbudowanie wieży z klocków
• Lubi przebywać w domu
• Dba o swoich przyjaciół
• Potrafi odróżnić dobro od zła i zauważa je w świecie i otoczeniu
• Czasem krytykuje lub zawstydza inne dzieci, wytykając im błędy
• Rozumie dowcipy
• Chce być pomocny w domu

Rozwój fizyczny i motoryczny

• Traci pierwsze zęby mleczne
• Rozróżnia prawą i lewą stronę
• Pisze parę liter
• Rysuje postać człowieka z wieloma szczegółami
• Używa sztućców, kroi nożem
• Jest sprawny fizycznie
• Wiąże buty (na kokardę w wieku 6 lat)
• Tworzy rozbudowane budowle z klocków
• Potrafi się umyć, ubrać, zjeść, skorzystać  samodzielnie z toalety
• Zaczyna jeździć na 2 kołowym rowerze
• Umie wycinać nożyczkami po zaznaczonej linii
• Skacze na skakance
• Próbuje wykonywać skomplikowane ćwiczenia gimnastyczne,
• Koloruje obrazki nie wychodząc za linię
• Skacze na jednej lub drugiej nodze naprzemiennie

Rozwój intelektualny

• Jego mowa jest płynna i poprawna
• Lubi argumentować używając słów: ponieważ; dlatego że
• Zna dużo słów
• Rozpoznaje pojedyncze litery, próbuje czytać proste słowa
• Tworzy zdania złożone z 6-8 wyrazów
• Rozpoznaje podstawowe kolory
• Zapamiętuje adresy i numery telefonów
• Sprawnie liczy do 10
• Dodaje i odejmuje na konkretach do 10
• Rozumie znaczenie przeciwieństw i podobieństw
• Rozumie znaczenia następstwa czasu , np. dziś , jutro, rano, wieczorem
• Odróżnia fantazję od rzeczywistości
• Zapamiętuje opowiadane historie i chce żeby je kontynuować
• Tworzy własne opowiadania
• Umie pogrupować przedmioty, np. wg  wielkości, koloru, kształtu
• Lubi bawić się w zabawy tematyczne np.  w dom, w lekarza, policjanta itp
• Potrafi napisać cyfry od 1 – 10 
• Potrafi napisać swoje imię

Pięciolatek a sen

Pięciolatek przesypia 10-11 godzin w ciągu nocy. Lubi mieć czas w łóżku na pooglądanie książki. W piątym roku życia następuje nasilenie tzw. złych snów. Czasem dziecko boi się powtórnie zasnąć. Trzeba je wtedy otoczyć szczególną opieką.

Apetyt u pięciolatka

Pięciolatek ma z zasady dobry apetyt, ale może być konserwatystą kulinarnym. Nie ma potrzeby na siłę karmić dziecko potrawami, których nie lubi, jednocześnie nie ma powodu, żeby nie dawać mu do spróbowania potraw, których nie zna.

Jak wspierać pięciolatka w jego rozwoju - kilka porad

• Obserwujmy relacje dziecka z rówieśnikami, mówmy mu na czym polega współpraca, negocjacje;

• Uczmy dziecko nazywać uczucia,  np.: czym różni się  smutek od złości;

• Pomagajmy pięciolatkowi rozwijać poczucie odpowiedzialności, włączając  go do prac domowych; kończąc wyznaczone zadania przed pójściem do zabawy;

• Nauczmy dziecko stawiania sobie celu. Podczas realizacji wyznaczonego celu będzie czuło się pewnie i niezależnie;

• Bawmy się w proste zabawy matematyczne, używając do tego zabawek, słodyczy i wyobraźni;

• Mówmy dziecku jasno, które z jego zachowań są dobre, a które nie (podstawa do ustalenia norm zachowania);

• Wspólnie grajmy  w gry, czytajmy książki, chodźmy na spotkania z rówieśnikami;

• Czytajmy często dziecku, dopóki nie nauczy się samo czytać;

• Twórzmy razem opowieści, starajmy się rozbudowywać je każdego dnia.

Autor: mgr Bożena Glimos - nauczyciel dyplomowany

Literatura:

"Twoje dziecko" – The American Academy of Child and Adolescent Psychiatry

"Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat" – Bates Ames Louise, Ilg Frances L., Baker Sidney